Depersonalisatie en waarom er vaak zoveel angst bij komt kijken

Wanneer je eenmaal begrijpt wat de angst veroorzaakt, kom je meer en meer tot ontspanning en kan zich een weg openen naar de vrijheid en schoonheid die de angst voor je verborgen houdt.

Bestaan zonder een zelf te zijn

Bij depersonalisatie ervaar je niet te bestaan en toch ben je er. Je kunt je ‘een ik-zijn’ nergens meer vinden. Het is nauwelijks voor te stellen voor iemand die dit niet zelf heeft meegemaakt aangezien we er heilig van overtuigd zijn dat het ‘ik’ of het ‘zelf’ echt bestaat. Dat het is wat we zijn: een solide entiteit in een lichaam. Het gros van de mensheid lijkt het zo te ervaren en dus krijgen we het ‘ik’ als een realiteit overal terug gespiegeld. Dat het mogelijk is te bestaan zonder een ‘ik’ is daarom voor de meesten van ons niet eens te bevatten.

Wat er aan de hand is bij ‘zijn zonder zelf’, speelt zich af buiten het domein van de mind en vandaar dat het alle begrip van logica en fantasie van de mind overstijgt. En dus ook van de mind van diegene die het ervaart en niet weet wat er werkelijk aan de hand is.

Voor mensen die ervaren geen ‘zelf’ meer te hebben, is het daarom lastig om uit te legen wat ze ervaren en te delen wat ze doormaken. Bovendien is het een fenomeen wat niet veel aandacht krijgt in onze maatschappij waardoor het al snel vreemd wordt gevonden wanneer iemand beschrijft wat ervaren wordt. Het idee kan ontstaan dat de ander denkt dat de betreffende persoon van het padje af is, wat het een eenzame ervaring maakt.

'Wanneer je bij depersonalisatie ofwel 'zijn zonder zelf probeert uit te leggen wat er aan de hand is, kan het idee ontstaan dat de ander denkt dat je van het padje af bent, wat het een eenzame ervaring maakt.'

Identificatie met het denken en het lichaam          

Het denken te bestaan als een solide ‘ik’ en als zodanig te leven wordt ook wel het leven in het ego-bewustzijn genoemd. Het is wanneer we compleet geïdentificeerd zijn met ons lichaam en ons denken. Daarbij vaak diverse identiteiten hebben opgebouwd wat niet meer is dan een korte samenvatting van een verhaal waarin we geloven en waaraan we vasthouden vanuit ego’s dwangmatige behoefte om onszelf in een hokje te zetten alsof het daardoor weet wie we zijn. Zoals ik ben: - een aardig type, - een gefaald mens, - een succesvolle ondernemer, - een realist, - een verstandig iemand, - de vriendelijkheid zelve, - een avonturier, - een ongelukkige pechvogel, - een slimmerd of ... bedenk het maar.

Identificatie veroorzaakt leed

Meestal hebben we een combinatie van identiteiten. We dragen ze als mentale jassen. Het ego is er dol op. Al helemaal als het een jas betreft die het beter acht dan welke jas dan ook die het kent of als de jas hoort bij een andere club jassen die het bewondert. Of een nieuwe jas met nieuwe 'features' waarover het zich goed kan voelen ten opzichte van de buitenwereld waartoe het zich denkt te moeten verhouden.

Uiteindelijk gaan alle identiteiten gepaard met een mate van pijn. Het is niet wie we werkelijk zijn en alles wat geen wortels heeft in de werkelijkheid, resulteert uiteindelijk in een vorm van leed. Bijvoorbeeld: een ‘aardig type’ vliegt uit de bocht, snauwt en grauwt en dat bewijst het tegendeel. Een deuk in de identiteit en dus in het ego. Dat doet zeer . Maar het ego is creatief en heeft over het algemeen altijd een goede rede waarom dat nodig was zodat het vast kan blijven houden aan de identiteit. Mits het dermatie 'mis' is zodat er een scheur in komt en de indentiteit nier overeind gehouden kan worden. Dan lijdt het tot een identiteitscrisis waarna het op zoek gaat naar een nieuwe identiteit.

“Ego’s grootste angst is dan ook om niet werkelijk te bestaan. Het is bang voor dat wat al lang een feit is. Vandaar dat het niet eens zo zeer de fysieke dood is waar we bang voor zijn maar de mentale dood.”

De angst niemand te zijn

Hoe dan ook, het gegeven dat we van identiteit kunnen wisselen, laat al zien dat het geen waarheid is. Het zegt niets over wie of wat we werkelijk zijn. Het zijn slechts mentale jassen die we als het ware aan en uit kunnen trekken. Hoe langer we de jas dragen, hoe meer we geloven dat we het zijn omdat we inmiddels niet beter weten. Het ego ofwel het idee een 'ik' te zijn, is slechts een creatie van de geconditioneerde psyche. Het is een proces van denken, doen en voelen waarmee we, dat wil zeggen het Bewustzijn dat we zijn, geïdentificeerd zijn. Niemand heeft het 'ik' dat we dachten te zijn ooit gevonden.

Het ego heeft de bedachte identiteiten nodig om de ‘ik-show’ gaande te houden. Om een iemand te zijn. Ego’s angst is namelijk om het leven niet te kunnen overleven. Om niet te bestaan. Eigenlijk is het bang voor datgene wat al lang een feit is zoals je wellicht ontdekt hebt in geval je zelf te maken hebt met depersonalisatie en je het een 'ik' zijn nergens meer kunt vinden. Het slechts een verhaal was waarmee je je ooit identificeerde.

Het is niet eens zo zeer de fysieke dood waar we bang voor zijn maar de mentale dood. Als het lichaam sterft dan ben ik er hopelijk nog steeds en ga ik naar de hemel of kom terecht in het recycle programma van geboorte en dood. Reïncarnatie. Een ander lichaam, andere naam of rol maar wel hetzelfde ‘ikje’. Zo hoopt het hartstochtelijk. We zijn bang voor de fysieke dood omdat we niet weten of we het zullen overleven. Bang om compleet op te lossen. Het is pure existentiële angst.

Stilte

Feitelijk zijn we bang voor dat wat we zelf zijn. Puur, oneindig bewustzijn als stilte of leegte. Het is niet werkelijk leeg. Het is een leegte vol van intelligentie en leven, echter dat kunnen we via het ego-bewustzijn niet herkennen. Daarom proberen we het af te dekken met mentale jassen en het opgaan in het ons suf denken over onszelf en wat we aan moeten met het leven. Het denken kan er geen chocola van maken, ook al zal het dat niet graag toegeven. Het gebruikt het als kans om nog meer problematisch denken op te werpen. Het is allemaal afleiding.

We worden onrustig als we niet bezig zijn met denken en doen. Bang geconfronteerd te worden met de realiteit van ons bestaan. Een momentje alleen wanneer ons gezelschap even naar het toilet gaat? Gelijk komt de telefoon uit onze broekzak. Scrollen, berichtjes checken, informatie lezen en dus denken en doen als afleiding om te voorkomen dat we terechtkomen in de stilte. De stilte die we zijn. Dat waarin het ego niet kan overleven en de hele ‘ik-ervaring’ oplost. De onrust en de angst voor de stilte, die het opwerpt helpt dat te voorkomen. Het is hoe het ego via angst-reflexen, het bewustzijn als het ware gevangen houdt binnen deze mentale constructie. Deed het dat niet dan liep het bewustzijn als het ware de constructie uit en zouden we samenvallen met de stilte. Het fundament van het leven, daar waar we ervaren dat er nooit een ‘ik’ heeft bestaan.

Doodsangst

Ego’s nachtmerrie is dus de mentale dood. De moeder van al onze mentale angsten. Een Universele angst die in iedereen leeft zolang we ‘gevangen’ zitten in het ego-bewustzijn. De angst het leven niet te overleven, is dus de angst van het ego de façade ofwel het ik-fantoom niet overeind te kunnen houden.  

Met het wegvallen van de ik-beleving bij depersonalisatie, wordt dus de grootste angst van een mind die heilig overtuigd was van de eigen creatie, een ‘ik’ te zijn, bewaarheid. Logisch dat je een hoop angst ervaart als de hele ik-beleving oplost. Het is geen identiteit die afwezig is en even een crisis veroorzaakt. Het is het hele bestaan als een iemand wat is weggevallen. Begrijpelijk dus dat deze bewustzijnstoestand als afgrijselijk en zelfs als een nachtmerrie wordt ervaren.

De realiteit van wie we zijn

Heb je hiermee te maken dan ben je dus uit het ego geklapt ofwel de geconditioneerde mind. Dat wat tevens de hele ik-constructie in stand hield. Je ervaart het leven nu buiten of voorbij de mind en vandaar dat je ervaringen niet langer gefilterd worden door de ik-beleving. Het bewustzijn, dat wat je bent en wat iedereen is, gevangen of niet, is vrij. Het 'ik' wat je ervaarde te zijn, heeft nooit werkelijk bestaan. Het was slechts een beleving. Een creatie van het denken. Wat je ervaart is geen stoornis zoals vaak geclaimd wordt. Het is de realiteit van wie, of beter gezegd wat, we zijn.

De ik-beleving is eerder een stoornis te noemen als je in dat soort termen wilt denken. Zeker wil ik de ik-beleving ofwel het ego niet fout maken want dat is het zeker niet. Het is gewoon wat het is. Echter als je kijkt naar de chaos, het conflict en het leed wat we als mensheid via het ego-bewustzijn veroorzaken ... Via het ego-bewustzijn leven we nu eenmaal niet in harmony met het leven. Dat kan ook niet want het leven is realiteit en gaat z’n gang terwijl de ik-beleving slechts een bedenksel is wat probeert het leven onder controle te houden, al naar gelang wat het wil en niet wil van het leven en wat het er over bedacht heeft. Dit leidt vroeg of laat altijd tot een vorm van leed doordat het ego met wat het verzonnen heeft in botsing komt met de realiteit.

“Er is maar één Universeel ‘Ik’ en dat is wat iedereen en alles is en dus kun je het nergens vinden. Het is overal. Het is overal. Vandaar dat als de illusie van het persoonlijke ‘ik’ is weggevallen je ervaart niet te bestaan en er toch te zijn.”

Het denken gebruiken in plaats van er door gebruikt te worden

Terwijl de ik-beleving in geval van ‘zijn zonder zelf’ is opgeheven, is de mind en dus het denken er ook nog steeds. Dat blijft. Het denken gaat niet weg wanneer het Bewustzijn zich buiten het domein van het denken bevindt. Gelukkig maar want we hebben het denken nodig om ons leven vorm te geven. Als gereedschap en niet zoals bij het ego-bewustzijn het geval is om geleefd te worden door het denken.

Omdat je je niet langer identificeert met het denken, je er als het ware los van bent komen te staan, word je je nu heel bewust van de gedachten die voorbijkomen. Net zoals dat is bij mensen die voor het eerst gaan mediteren en zich dan pas bewust worden hoe luidt de kikker kwaakt en hoe onrustig die springt. Eerder was je er zo mee vergroeit waardoor het minder intens leek te zijn. Je was je denken of je leidde jezelf er bewust of onbewust van af. Hoe meer we ons bewust worden van hoe dit mechanisme werkt, verwarringen die het heeft opgelopen, leren doorzien en begrijpen hoe meer gedachten tot rust komen.

Het Universele Ik

Zolang de mind gelooft dat er iets mis is en denkt dat het ‘ik’ teruggevonden moet, worden, blijft het checken en naar binnen kijken. Zolang het daar geen ‘ik’ kan vinden, genereert het angst. Totdat we leren aanvaarden dat het 'ik' nooit heeft bestaan. Dit individuele centrum was slechts een beleving. Niemand heeft een ‘ik’ ook al is men er nog zo van overtuigd. Er is maar één Universeel ‘Ik’ en dat is wat iedereen en alles is. Er is dus maar één centrum en dus kun je het nergens vinden. Het is overal. Vandaar dat als de illusie van het persoonlijke ‘ik’ is weggevallen je ervaart niet te bestaan en er toch te zijn.

Gehecht aan de ik-illusie

De ik-beleving is een denkstructuur wat zich is gaan ontwikkelen vanaf je prille kindertijd. Tussen anderhalf en twee jaar oud. Door de tijd heen deden we steeds meer ervaringen op en zijn we meer en meer gaan geloven over onszelf en de wereld. Dat wat anderen ons verteld hebben over onszelf en de conclusies die we zelf getrokken hebben. Zodoende is de ‘ik-jas’ gaan groeien. Heel geleidelijk.

Stel je voor dat er een lichtschakelaar was die blauw licht kon schijnen op de wereld. Vanuit de nulstand werd deze lichtschakelaar vanaf je peutertijd over de jaren heen steeds een beetje opgedraaid. Iedere minuut van de dag net een tikje meer. Het is zo geleidelijk gegaan dat je tegen de tijd dat je vijfentwintig bent niet beter weet dan dat de wereld blauw is. Je kunt je niet herinneren dat het ooit anders was. Herinner jij je nog hoe je het leven ervoer toen je anderhalf of twee jaar oud was?

Precies zo is het gegaan met de ik-beleving. Je herinnert je de tijd niet dat je er vrij van was en hoe het zich op is gaan bouwen. Het ging zo vanzelf en ongemerkt. Je raakt er gewoon en zelfs gehecht aan. Maar het is niet meer dan een mentale constructie. Niet voor niets raken mensen geïrriteerd als je ze uitdaagt of tegenspreekt op wat ze geloven over zichzelf. Hoe meer wat ze geloven, is verbonden met hun identiteit, hoe feller of defensiever ze worden. Heb het maar eens over politiek of religie waarbij je de ander begint tegen te spreken. Als het na verloop van tijd een stuk minder gezellig is dan weet je hoe dat komt. Dus ja als je hele ‘ik-zijn’ wegvalt dan ervaart de mind dat als een enorm probleem.

Vrijheid

Dan het goede nieuws. Onder het bestaan zonder zelf, ligt een enorme vrijheid en een diepe schoonheid. Echter kan dit niet ervaren worden zolang we de mind blijven geloven die de boodschap afgeeft dat er iets mis is en dat je te maken hebt met een stoornis.

Eerst de vrijheid. Ga maar na, je bestaat niet en toch ben je er. Dat wil zeggen dat je niet bestaat als een iemand en je er wel degelijk bent. Je bent eeuwig Bewustzijn. Dat wat het leven ervaart via het lichaam wat je ‘mijn lichaam’ noemt. Het is je Avatar. Je bent dus een iemand en een niemand tegelijkertijd. Je bent in de wereld als een persoon en er vrij van omdat er niet een iemand is. Niets kan jou dus werkelijk wat gebeuren.

“Het is waar we ervaren een Mysterie te zijn en dat alles en iedereen dit Mysterie is. We herkennen alles en iedereen als dat wat we zelf ook zijn. Als de Ene die alles is, alleen hebben we geen idee wat dat is of wat we zijn. Het leven is een enorm wonder. Het wordt dan ervaren als Heilig.”

De weg naar het ervaren van deze vrijheid, ligt in het ‘okay’ zijn met hoe je het leven nu ervaart. Dat dit de realiteit is. Dat het denken ofwel je mind zich al die tijd vergist heeft en de werkelijkheid nu eenmaal anders in elkaar zit dan dat je altijd hebt geloofd. Anders zelfs, dan dat bijna de hele mensheid gelooft. Dat is alles en ja, dat is heel wat.

Het omarmen van dit inzicht brengt je voorbij de angst. Je kunt je namelijk verzetten tegen de realiteit wat je wilt, het gaat er niet door veranderen. Als je vasthoudt aan het idee dat er iets mis is dan houdt het je gevangen in angst waardoor het proces naar een vriendelijkere wijze van ervaren stagneert. Te aanvaarden wat je ervaart, nu het toch zo is, brengt ontspanning. Je zult merken dat je ervaring daardoor een andere kwaliteit krijgt. Het wordt zachter.

De schoonheid van het leven ervaren

Ja, de ik-beleving kan na verloop van tijd terugkomen en bij veel mensen gebeurt dit ook, echter kunnen we dat niet via het denken voor elkaar krijgen. Het herstelt zich of niet. In de tussentijd of wanneer het een permanente toestand van ‘zijn’ is, kun je maar beter tot acceptatie komen en ontdekken wat er te ontdekken valt. Als je je er helemaal aan kunt geven dan geef je jezelf aan het leven. Aan dat wat je bent en dat draagt bij aan een dieper vallen in de realiteit. De Realiteit met een hoofdletter R, die een stuk vriendelijker is dan onze mind ons laat geloven. Het heeft je namelijk nog veel meer te laten zien. En nu zijn we bij de schoonheid beland, die het in ‘petto’ heeft.

Een schoonheid die net zoals het ‘zijn zonder zelf’ niet voor te stellen is als je het nog niet ervaren hebt. Het proces waarin je in terecht bent gekomen, is namelijk de reis van het Universele Bewustzijn dat het leven door alles en iedereen ervaart. Van gevangen zijn in het persoonlijke ‘ego-bewustzijn’. Het 'ikje' waarin we als mens ervaren los te staan van het leven en gebukt gaan onder het dwangmatige denken en het idee overeind te moeten blijven. Naar de bevrijding van deze illusie. De ontdekking dat we nooit bestaan hebben als een ‘ik’ maar dat we de totale som van het leven zelf zijn wat ook wel ‘Eenheidsbewustzijn’ wordt genoemd. We herkennen alles en iedereen als dat wat we zelf ook zijn. Als de Ene die alles is, alleen hebben we geen idee wat dat is of wat we zijn. Het is waar we ervaren een Mysterie te zijn en dat alles en iedereen dit Mysterie is.

Sterven in het leven

Het is Dat waar in mijn beleving het woord God, oorspronkelijk naar verwijst voordat er via religie van alles van gemaakt is wat het niet is. God is dus een Mysterie voor zichzelf (zonder zelf) en heeft geen idee wie of wat het zelf is. Er is geen grotere vreugde en liefde te ervaren dan dat het zichzelf herkent in alles en iedereen. Het heeft het mens-zijn nodig om dit te kunnen ervaren.

Dit is waar het proces naar toe beweegt, met of zonder de toestemming van het denken. Het duurt alleen langer en is een stuk pijnlijker wanneer we vasthouden aan het verzet. De mentale dood, is dus een dood die sowieso gepaard gaat met fysiek sterven, maar ook kan gebeuren tijdens het leven. Niet voor niets is er de uitdrukking: ‘Sterf voordat je doodgaat zodat je werkelijk tot leven kunt komen’. Het is sterven in het leven. De bevrijding van de beleving een 'ik' te zijn. De bevrijding van het ego wat het potentieel in zich draagt om te komen tot het ervaren van de vervulling die we in het leven zochten. De vervulling die we zelf zijn en altijd al waren maar wat het geconditioneerde denken en voelen voor ons verborgen hield.

-door: Angelique Romeijn - Origin Therapie