Depersonalisatie & de-realisatie verhelpen. Kan dat?

Wanneer je werkelijk begrijpt wat er aan de hand is en waar dit proces naar toe kan gaan, is het maar de vraag of je dat nog wilt.

                  Net zo goed als dat het mogelijk is dat depersonalisatie en de-realisatie definitieve bewustzijnstoestanden zijn, kan het zijn dat de wijze waarop je gewend was het leven te ervaren zich weer herstelt. Dat kan na minuten, uren, dagen, maanden en zelfs jaren zijn. Als dat gebeurt en je doet tegelijkertijd van alles om dat te laten gebeuren is het meer een samenvallen van het herstel van de oude beleving en hetgeen je doet om dat te laten gebeuren.

Met andere woorden, zonder de oefeningen of andere foefjes die dit moeten bewerkstelligen, was de ik-beleving en de solide wereld ook teruggekeerd. Hierover meer later in dit stuk. Het meest directe antwoord op de vraag of deze bewustzijnstoestanden verhelpen kunnen worden is dus ‘nee’.

            Graag leg ik in dit blog uit, wat er aan de hand is waardoor het duidelijk wordt waarom we zelf niets kunnen doen om onze oude vertrouwde bewustzijnstoestanden te herstellen. Ofwel depersonalisatie en de-realisatie te verhelpen. Het maakt tevens duidelijk waarom deze fenomenen niet of nauwelijks begrepen worden door de reguliere psychologische gezondheidszorg en daarom gezien worden als een stoornis.

            Wat er aan de hand is, gaat namelijk voorbij aan het domein van de psyche en het ik-bewustzijn wat het werkveld is van de klassieke gezondheidszorg. Het gaat ook voorbij aan wat de kaders biedt die als standaard gelden voor het ervaren van het leven. Ook van de mensen werkzaam in de mentale zorg. De meesten van ons ervaren een ‘ik’ te zijn, wat woont in een lichaam wat losstaat van de rest van het leven. Het leven wat gemaakt lijkt van ontelbare losse solide elementen. Het is de standaard perceptie waardoor het als een collectieve vanzelfsprekendheid geldt dat dat de waarheid is. Echter de diepste realiteit ligt anders. Vandaar dat depersonalisatie en de-realisatie wat mij betreft geen stoornissen zijn, ook al is het wel begrijpelijk dat men het als een stoornis ervaart vanwege een algemeen gebrek aan spirituele verdieping en dus ervaring.

 Depersonalisatie & de-realisatie bestempeld als stoornis vanwege gebrek aan Spirituele kennis en ervaring.

            Het Spirituele aspect van het menszijn krijgt nauwelijks aandacht in onze Westerse maatschappij; het wordt gezien als zweverig of er wordt van alles van gemaakt wat het niet is, ook door zogenaamde ‘spirituele mensen’ waardoor het meer weg heeft van een levensstijl of filosofie dan een werkelijke verandering in het bewustzijn zoals dat bij depersonalisatie en de-realisatie het geval is.

We hebben allemaal wel eens met de dood te maken gehad. Het lichaam gezien van een dierbare, misschien een mens of je huisdier. Of al was het maar een plant die geen water heeft gehad. We zien dan dat de Spirit ofwel het leven eruit is. Dat wat door ieder van ons heen leeft en al het leven mogelijk maakt. Eigenlijk heel bijzonder, dat verhoudingsgewijs weinig mensen nieuwsgierig zijn naar wat dat dan is en zich hierin verdiepen. Het eigenlijk als vanzelfsprekend neemt.

"Een algemeen begrip van wat er aan de hand is, is dus de eerste noodzakelijke stap die genomen dient te worden. Zo kun je wanneer je dit fenomeen ervaart beter ontspannen, wat bijdraagt aan het integreren van deze bewustzijnstoestand in je dagelijkse leven. "

            We zijn zo getraind om te geloven dat ons ‘ikje’ een waarheid is en dat de wereld solide is, dat we in onze maatschappij compleet voorbijgaan aan dat wat al het leven, inclusief onszelf als mens, animeert. Depersonalisatie en De-realisatie heeft hier alles mee te maken. Vandaar dat deze fenomenen binnen de hedendaagse gezondheidszorg en psychologische hulpverlening niet begrepen worden en weggezet worden als een pathologisch fenomeen met het label dissociatiestoornis. Hierdoor krijgen mensen die hiermee te maken hebben niet de ondersteuning die nodig is. Daarnaast impliceert het ‘label’ stoornis dat er iets mis is met je brein wat naast de bestaande angst die deze bewustzijnstoestanden kunnen oproepen, zorgt voor een extra dosis stress wat de angst intensiveert.

            Een algemeen begrip van wat er aan de hand is, is dus de eerste noodzakelijke stap die genomen dient te worden. Zo kun je wanneer je dit fenomeen ervaart beter ontspannen, wat bijdraagt aan het integreren van deze bewustzijnstoestand in je dagelijkse leven. Zoals eerder gezegd kan het een tijdelijke maar ook een blijvende toestand zijn. Dan kun je er maar beter mee leren omgaan.

Overigens is hoeft hoe het leven ervaren wordt bij depersonalisatie en de-realisatie niet het eindresultaat te zijn. Want wat er aan de hand is, is een proces wat het potentieel heeft zich verder te ontvouwen naar een bevrijdende en vervullende manier van het leven ervaren.

Door deze fenomenen niet te begrijpen ontstaat angst en angst zet vast waardoor je onnodig gevangen blijft zitten in deze beleving die vaak als akelig wordt ervaren. Je bent als het ware als een rups die vanwege angst blijft zitten in de cocon terwijl het potentieel bestaat om een vlinder te worden en uit te vliegen. In plaats daarvan zit je verward in het donker.

Het is dus ook van belang dat huisarts en psychologische hulpverlening als eerste hulp, juist geïnformeerd zijn en mensen door kunnen verwijzen naar iemand die ervaren is op dit gebied. Zowel in kennis als beleving. Om werkelijk te begrijpen wat de betreffende persoon doormaakt en waar dit proces over gaat.  

Wat is er aan de hand?

            Wat weggezet wordt als een dissociatiestoornis is feitelijk waar monniken, mystici en andere spiritueel georiënteerden jarenlang, soms een leven lang, voor mediteren om dat te ervaren. Want wat binnen de psychologie gezien wordt als een psychosomatisch fenomeen, wordt binnen de Spirituele leer waaronder Advaita, Non-Dualiteit, Christelijke Mystiek, Hindoeïsme, Soefisme en Boeddhisme ervaren als een vergaand Spiritueel ontwaken als onderdeel van menselijke evolutie. Ook wel Spirituele Verlichting genoemd. Het is waar het Eeuwige Bewustzijn ofwel Spirit, dat wat iedereen ten diepste is, doorbreekt in het menselijke bewustzijn. Of zoals je wilt uitbreekt uit de persoonlijke conditionering van de psyche en daar voorbij het leven ervaart.

            Depersonalisatie heet in Spiritueel vakjargon ‘zijn zonder zelf’ en de-realisatie is ‘het ervaren van eindeloze leegte’ ofwel het zien dat het leven gemaakt is van bewustzijn en dus niet zo solide is als dat we dat via ons geconditioneerde denken getraind zijn te ervaren. Het is wanneer we het leven niet langer via ons geconditioneerde denken ervaren. Dat wil zeggen, er is nog steeds denken, al dan niet geconditioneerd, maar het vormt geen filter meer tussen dat wat we zijn en onze waarneming. Dat schept dus een compleet andere beleving. Het was het geconditioneerde denken wat de ik-beleving creëerde en een solide wereld schepte. Nu dit weggevallen is ervaren we het leven zelf te zijn ofwel het eindeloze bewustzijn; dat wat het leven creëert en dat waar het leven van gemaakt is en dat wat het leven ervaart.

"Het proces van ontwaken uit het geconditioneerde denken en alles wat zich daarbij kan voordoen, betreft een intens transformatieproces wat niet behoort tot het vakgebied van de reguliere psychologische gezondheidszorg."

            Het is dus het Leven wat zichzelf leeft. Dit klinkt natuurlijk super vaag voor een mind die dit nog nooit ervaren heeft en wordt daarom veelal afgewezen. Vooral in onze westerse maatschappij wat zich volledig op het materiële aspect van het leven richt en het denken tot het hoogste goed heeft verheven. Echter via het denken, dat wil zeggen zolang wij als het Oneindige Bewustzijn ofwel Spirit, het leven filteren via ons persoonlijk geconditioneerde denken, kunnen we dit niet ervaren.

            Het proces van ontwaken uit het geconditioneerde denken - wat zeggen wil dat je je niet langer identificeert met je persoonlijke verhaal en het lichaam en ziet dat het leven een geheel is van leegte waarin alle vormen verschijnen - en alles wat zich daarbij kan voordoen, betreft een intens transformatieproces wat niet behoort tot het vakgebied van de reguliere psychologische gezondheidszorg. Deze is vooral gericht op het persoonlijke ‘ik’ ofwel het ego-zelf. Daar waar ook de hulpverlener vanuit ervaart maar waar mensen die te maken hebben met wat zij noemen depersonalisatie en de-realisatie juist aan voorbij gegaan zijn.

Begrijpelijk dus dat de gezondheidszorg deze mensen ook niet verder kan helpen met dit proces. Weliswaar krijgen zij goed bedoelde adviezen, echter deze hebben geen effect doordat het verband ontbreekt tussen advies en wat er werkelijk aan de hand is. De tips werken niet omdat ze uitgaan en toegespitst zijn op het bestaan van een persoonlijk zelf. De illusie die juist voor deze mensen is opgeheven. Je kunt dus je polsen onder de kraan doen en met je voeten stampen om te aarden wat je wilt -enkele tips die ik heb gelezen- maar dat heeft geen enkele zin want de illusie komt daardoor niet terug.

            Zoals reeds eerder genoemd, kan het zo zijn dat de beleving van het persoonlijke zelf zich na verloop van tijd hersteld en jij via het geconditioneerde denken weer ervaart een ‘ikje’ te zijn en/of dat de wereld weer als solide verschijnt. De geconditioneerde filtering was dan niet compleet weggevallen maar zover naar de achtergrond gedrukt dat het niet langer ervaren werd. Het was een tijdelijke ervaring. De terugkeer van de illusie komt dan niet door de tips en adviezen maar verloopt parallel hieraan. Zoals iemand die daarvoor een rondje gefietst heeft, zal adviseren te gaan fietsen om weer in het domein van het denken te landen om een 'ik' en een solide wereld te kunnen ervaren. 

"Wat dat betreft hoef je nooit een spirituele letter gelezen te hebben of aan training en meditatie te hebben gedaan om spiritueel te ontwaken. Echter wanneer dat gebeurt zonder enige kennis vooraf, wordt er niet begrepen wat er aan de hand is en slaat angst veelal toe."

            Van dat wat we zelf nog nooit ervaren hebben daarvan kan onze mind zich slechts een voorstelling maken op basis van wat het denkt te herkennen van wat het zelf heeft meegemaakt. Echter het ervaren van ‘zijn zonder zelf’ en de wereld te zien als ‘eindeloze leegte‘, gaat het voorstellingsvermogen te boven. Bovendien bevindt deze ervaring zich buiten het domein van de persoonlijke mind. Vandaar dat er ook in spirituele kringen de nodige verwarring bestaat over dit proces.

Zo is er een hardnekkig idee dat Spiritueel ontwaken altijd gepaard gaat met gelukzaligheid en extase. Vaak is dit het geval doordat het als enorm bevrijdend wordt ervaren om niet beperkt te zijn tot je levensverhaal en het personage wat je dacht te zijn. Echter is dit niet zo wanneer het de eerste keer gelijk zo diepgaat dat het persoonlijke zelf in één keer wegvalt zoals bij depersonalisatie het geval is. Dan slaat angst toe omdat de mind volledig gedesoriënteerd raakt en niet begrijpt wat er aan de hand is. Voor het ondersteunen van mensen met een dergelijke ervaring is het dan ook van belang iemand te vinden die dit proces van ontwaken en wat volgt, ook doorleefd heeft. Iets wat overigens niet voor iedereen geldt die zich profileert als spiritueel leraar.

            Ontwaken uit het persoonlijke zelf of het geconditioneerde denken is dus niet alleen weggelegd voor mensen die zich bewust op het spirituele pad bevinden. Wat ook zeker geen garantie is. Wat dat betreft hoef je nooit een spirituele letter gelezen te hebben of aan training en meditatie te hebben gedaan om spiritueel te ontwaken. Echter wanneer dat gebeurt zonder enige kennis vooraf, wordt er niet begrepen wat er aan de hand is en slaat angst veelal toe. Ook bij de spirituele zoeker kan dit het geval zijn. De beleving is namelijk zo anders dan wat men zich erbij had voorgesteld. Kennis van iets hebben is van een heel andere orde dan iets ervaren. Net zoals het recept van appeltaart op papier gelezen hebben, niet hetzelfde is als de werkelijke appeltaart eten.  Je hoeft het recept niet eens te kennen om het te kunnen eten. Zo is het ook met Spiritueel ontwaken. Vervolgens is het wel handig als de persoonlijke mind -want die functioneert ook nog altijd, maak je geen zorgen - begrijpt wat er aan de hand is en handvatten krijgt om dit praktisch te integreren in het leven van alle dag waardoor het proces zich verder kan ontvouwen voorbij de angst. Doordat de mind niet steeds het signaal afgeeft dat het ‘foute boel’ is.

Je bestaat niet zoals je dacht te bestaan

            Bij depersonalisatie is eenvoudig gezegd, het door je mind gecreëerde persoonlijke zelf, het ‘ikje’ wat je dacht te zijn, offline. Tijdelijk of voorgoed. Het persoonlijke zelf, dat wat je dacht te zijn en waar de meeste mensen heilig van overtuigd zijn dat ze dat zijn -het is waar onze hele maatschappij inclusief gezondheidszorg en psychologische hulpverlening op gebaseerd is-, is geen ultieme realiteit. Het is slechts een proces van identificatie met gedachtenpatronen en de gevoelens die dit teweeg brengt in het lichaam. Persoonlijke verhalen die het vertelt over verleden en toekomst, over wie jij bent, wat de wereld is en hoe je je daartoe verhoudt. Welke het verbindt aan het lichaam waardoor je ervaart in een lichaam te wonen. Geïsoleerd ofwel los van de rest van de wereld. Het is hoe we van kleins af aan getraind zijn te ervaren. Het is hoe iedereen om ons heen immers ook het leven ervaart. Wanneer de mind stopt met dit proces uit te voeren, ontdek je dat je niet bestaat zoals je dacht te bestaan. Je kunt jezelf nergens vinden en hebt het idee niet langer te bestaan en toch ben je er. Hoe kan dat?

"Er is geen ander of niets anders dan wat jij bent en daardoor ervaar je niet te bestaan terwijl je er toch bent. Het is een compleet nieuwe realiteit ondanks dat dit altijd al de realiteit was."

            Om die vraag te beantwoorden dien je te begrijpen dat wat je in essentie bent puur Bewustzijn is. Het is oneindig en voor altijd. Dat wat je beschouwde als een persoonlijk zelf of ‘ikje’, is in werkelijkheid het Universele Zelf ofwel het Universele Ik. Het is de Ene die Alles is. Je kunt het ook oneindig bewustzijn of Spirit noemen. De Tao of God maar bij dat laatste woord ervaren de meesten van ons nogal wat weerstand omdat ook daar van alles van gemaakt is wat het niet is. Het is nu eenmaal wat ons denken doet als het zich iets probeert voor te stellen. Het verzint van alles.

Het maakt niet uit hoe je het noemt. Het is het leven zelf. De Ziel van het bestaan. Dat wat door alle ogen van de wereld, de wereld inkijkt, en dus ook door die van jou. Iedereen is dat. Datzelfde. Jouw ik, is mijn ik. Iedereen, zowel mens en dier, delen hetzelfde Ik. In de basis zijn we allemaal dezelfde. Echter drukt het zich door alles en iedereen op een andere unieke manier uit. Het is niet een iets en ook niet niets vandaar dat we het niet kunnen zien, ruiken, voelen, horen, enzovoorts. We kunnen het alleen ervaren. Iedereen doet dat maar over het algemeen herkennen we het niet en kijken we er steeds overheen omdat het zo eigen en dichtbij is en iedereen zich focust op het heilige geloof een ‘ik’ te zijn.

            Het Leven ofwel oneindige bewustzijn, is wat jouw leven ervaart en wat zich gedurende een tijd identificeerde met het persoonlijke ik-denken van de mind. Daardoor dacht je een persoontje te zijn met een persoonlijk levensverhaal. Je had een persoonlijk ik-centrum wat zich in het lichaam leek te bevinden wat je jouw lichaam noemt. Nu de mind gestopt is met het creëren van dit persoonlijke ik-proces, is de schijn weggevallen een persoonlijk ik-centrum te hebben. Er is er dus niet langer een persoonlijk ‘zelf’ of ‘ik’ om je mee te identificeren. Je ervaart nu het Universele Zelf of Universele Ik te zijn en dat is nergens te vinden want alles en iedereen is dat. Dat is enorm wennen want je hebt geen referentiepunt meer. Het zelf of ik, is overal en dus is er niets meer om je toe te verhouden. Er is geen ander of niets anders dan wat jij bent en daardoor ervaar je niet te bestaan terwijl je er toch bent. Het is een compleet nieuwe realiteit ondanks dat dit altijd al de realiteit was.

            Het is het leven ervaren zoals het in werkelijkheid is. Oprechte spiritualiteit is dus eigenlijk Realiteit. Heel sober en direct en dus is deze bewustzijnstoestand geen stoornis of psychosomatisch fenomeen maar juist een weg naar mentale gezondheid. Als er al een stoornis is dan is dat eerder het denken te bestaan als een persoonlijk zelf wat los staat van de rest van de wereld en erg overtuigd is van wat het allemaal gelooft over zichzelf en het leven in het algemeen. Alsof dat de waarheid is. Je hoeft alleen het nieuws maar te volgen om tot de conclusie te komen dat die bewustzijnstoestand behoorlijk krankzinnig kan zijn en zorgt voor enorme chaos en ellende. Uiteraard is het ook tot fantastische dingen toe in staat, maar een mate van leed is nooit ver weg doordat het niet verbonden is met de essentie van ons bestaan. Via het denken, denken we ons als het ware los van het leven en dus van wat we werkelijk zijn.

            Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat zoveel mensen in de huidige maatschappij mentaal vastlopen, aangezien ze deze verbinding niet kunnen ervaren. Ze leven aan de oppervlakte van hun bestaan waardoor verwarring de kans krijgt om toe te slaan. Depressie, paniekaanvallen, chronisch verdriet en agressie zijn hier bijvoorbeeld een gevolg van.

"Er is dus nog meer te zien; een dieper ervaren wat komt wanneer we bewegen voorbij de angst van de mind. Het is daar waar de metaforische zon doorbreekt."

Alles is leegte

            In het geval van de-realisatie ervaar je dat de wereld niet echt is. Hiermee wordt bedoeld dat je de wereld niet als solide materie ervaart. Het komt je droomachtig en veel platter voor dan je gewend was. Ook de mensen lijken meer op karakters uit een cartoon. Zo ervaren we de wereld wanneer de mind zich volledig opent en we de soliditeit van het ik als entiteit niet langer op de wereld projecteren. Het pure bewustzijn is namelijk niet een iets en het is ook niet niets, echter onze mind kan alleen herkennen of dat wat het ervaart iets is of dat het niet is. Één van de twee. De geconditioneerde mind is namelijk heel duaal. Dat is heel handig om keuzes te maken en praktisch vorm te geven aan je leven. De geconditioneerde mind is dan ook een briljant instrument wat heel functioneel is. Echter wordt het minder functioneel als we klakkeloos geloven wat het ons allemaal vertelt over wie we zijn, wie de ander is en wat de wereld is.

            Puur bewustzijn, dat waar het leven van gemaakt is, is niet iets maar het is ook niet niets. Het is namelijk geen materie. Daarom interpreteert onze mind dit als ‘er is niets’ en vervolgens wordt het daar bang van want nu bevindt het zich in een eindeloos niets wat het als leeg, doods en vlak ervaart. Het kan de diepte en de levendigheid van het oneindige bewustzijn niet herkennen.

Echter, het proces van ontwaken is nog niet volledig. Net zoals dat ook bij depersonalisatie over het algemeen nog niet het geval is. Er is dus nog meer te zien; een dieper ervaren wat komt wanneer we bewegen voorbij de angst van de mind. Het is daar waar de metaforische zon doorbreekt.

            Wellicht is dat een goed onderwerp om over te schrijven voor een toekomstig stuk.

 Tot slot

            Je kunt je zelf nergens vinden want je bent alles zelf. De hele wereld met alles en iedereen erop en eraan; de hele ‘Shebang’. Alles is jouw Ik. Met een hoofdletter. Het is de verschuiving van identificatie met een lichaam naar identificatie met Oneindig Bewustzijn. Dat wat Alles is. Je bestaat wel echt alleen dan op een andere manier dan dat je altijd hebt gedacht.

            In het geval van de-realisatie, zie je de wereld als niet solide en daarom lijkt het niet echt, droomachtig zelfs. De wereld is wel echt alleen dan op een andere manier dan dat je altijd hebt gedacht. Dat komt omdat je nu kijkt met de ogen van het Oneindige Bewustzijn, wat herkent dat alles gemaakt is van Bewustzijn. Dat wat het zelf ook is.

Het is de Realiteit van het bestaan wanneer we het leven niet langer filteren door het persoonlijke geconditioneerde denken. Een volgende stap in onze menselijke evolutie.

 door: Angelique Romeijn - Origin Therapie